Uit onderzoek blijkt dat patiënten voorkeur hebben voor een subcutane toediening ipv intraveneus¹

• Voorkeur van de patiënt:^1,2

Uit onderzoek blijkt dat patiënten voorkeur hebben voor een subcutane toediening. Het is belangrijk om de voorkeur van de patiënt mee te nemen bij het kiezen van de manier van toediening, aangezien dit implicaties heeft voor therapietrouw en kwaliteit van leven en belangrijk is voor het proces van samen beslissen.

Redenen om voor een subcutane toediening te kiezen zijn voornamelijk tijdswinst bij 90% (195/216) van de patiënten, minder pijn/ongemak bij 41% (88/216), patiënt gemak bij 16% (35/216), gemakkelijkere toediening bij 15% (33/216).

• Tijdsbesparing:¹

Een intraveneuze toediening duurt vaak uren en een subcutane toediening kan vaak in enkele minuten, waaruit blijkt dat een subcutane toediening het gemak voor de patiënt verbetert.

• Meer flexibiliteit:¹

Een subcutane toediening kan soms thuis plaatsvinden, weg van de ziekenhuisomgeving. 

Een subcutane toediening biedt de mogelijkheid om bepaalde medicatie door de patiënt zelf te laten toedienen.

De kortere behandelingen zijn flexibeler in te delen voor de patiënt, waardoor een behandeling makkelijker even tussendoor of aan het begin of eind van de dag ingepland kan worden.

• Minder kans op complicaties en infecties:^2,3,4

Het risico van infectie is bij subcutane toediening kleiner.

Een veelvoorkomende complicatie van intraveneuze toediening, tromboflebitis (aderontsteking), wordt met een subcutane toediening vermeden en het risico op bacteriële infectie is aanzienlijk minder.  

Een subcutane toediening  biedt een alternatief voor patiënten met een slechte veneuze toegang, wanneer door herhaalde intraveneuze toediening de perifere aderen zijn beschadigd.

Patiënten die langere tijd behandeld moeten worden, kunnen moeilijker zijn aan te prikken en kunnen hierdoor een Port-a-cath nodig hebben. Een Port-a-cath vergroot de kans op infecties, trombose en complicaties.

Het verlangen van patiënten en zorgverleners om ziekenhuisblootstelling of persoonlijk contact tot een minimum te beperken kan relevant zijn (bijvoorbeeld in de context van COVID).

• Kosten:¹

De hogere out-of-pocket kosten voor patiënten en hun families voor het vrij nemen van werk en hogere parkeerkosten bij het ziekenhuis door de langere duur van  IV-behandeling worden vaak onderschat.

• Meer flexibiliteit op de dagbehandeling:¹

Een subcutane toediening heeft minder tijd nodig dan een intraveneuze toediening. Dit biedt meer flexibiliteit op de dagbehandeling. Met een subcutane toediening kunnen patiënten hierdoor makkelijker tussendoor gepland worden.

• Tijdsbesparing:¹

Een intraveneuze toediening duurt vaak uren en een subcutane toediening kan vaak in enkele minuten, hierdoor kan tijd vrijgemaakt worden voor andere zorg.

• Minder kans op complicaties en infecties:^2,3,4

Het risico van infectie is bij een subcutane toediening kleiner.

Een veelvoorkomende complicatie van intraveneuze toediening, tromboflebitis (aderontsteking), wordt met een subcutane toediening vermeden en het risico op bacteriële infectie is aanzienlijk minder.  

Patiënten die langere tijd behandeld moeten worden, kunnen moeilijker zijn aan te prikken en kunnen hierdoor een Port-a-cath nodig hebben. Een Port-a-cath vergroot de kans op infecties, trombose en complicaties. 

Het verlangen van patiënten en zorgverleners om ziekenhuisblootstelling of persoonlijk contact tot een minimum te beperken kan relevant zijn (bijvoorbeeld in de context van COVID).

Meer flexibiliteit op de dagbehandeling:,¹

Een intraveneuze toediening duurt vaak uren en een subcutane toediening kan vaak in enkele minuten. Dit biedt meer flexibiliteit op de dagbehandeling. 

Met een subcutane toediening kunnen patiënten makkelijker tussendoor gepland worden.

Een subcutane toediening kan soms thuis plaatsvinden, weg van de ziekenhuisomgeving. 

Een subcutane toediening biedt de mogelijkheid om bepaalde medicatie door de patiënt zelf te laten toedienen.

Bij een late afzegging van een patiënt is hierdoor minder kans op verspilling van de medicatie met de subcutane toediening, want door de kortere tijd die nodig is voor een subcutane toediening kan een andere patiënt makkelijker tussendoor worden gepland.

Beter gebruik van capaciteit:¹

De stoel op de dagbehandeling is minder lang bezet, waardoor meer patiënten in dezelfde tijd kunnen worden behandeld. 

Per patiënt is minder tijd per verpleegkundige nodig. In tijden van personeelstekort kan dit wenselijk zijn.

Kortere bereidingstijd:¹

De bereidingstijd voor een subcutane toediening is korter dan bij een intraveneuze toediening. Hiermee kan het bereidingsfaciliteiten van de ziekenhuisapotheek vrijspelen en levert zo een besparing op van de tijdsinvestering van apothekersassistenten en farmaceutisch medewerkers.

Een subcutane injectie kan op de dagbehandeling door de verpleging worden opgetrokken. Bij een intraveneuze toediening moet dit meestal door de apotheek worden voorbereid. 

Kosten:^{1, 5}

De kosten zijn een ander element om rekening mee houden, en verschillende onderzoeken hebben de kosteneffectiviteit van subcutane toediening bovenintraveneuze toediening aangetoond

Hoewel de toedieningskosten een relatief klein deel van de totale kosten zijn, kunnen belangrijke besparingen worden gegenereerd door over te schakelen naar een subcutane toediening, vooral omdat een groot aantal patiënten oncologische medicijnen krijgt en patiënten meer dan één toediening krijgen.

Er is minder ruimte nodig voor de opslag van materiaal van een subcutane toediening versus een intraveneuze toediening.

1. K. Stoner et al: Intravenous versus subcutaneous drug administration. Which do patients prefer? A systematic review.Patient 8:145–153, 2015
   
2. P. Overton et al: Patient Preferences for Subcutaneous versus Intravenous Administration of Treatment for Chronic Immune System Disorders: A Systematic Review. Patient Preference and Adherence:15 811–834, 2021
   
3. S. Machat et al: Complications of central venous port systems: a pictorial review Insights into Imaging volume 10, Article number: 86, 2019 
   
4. D. Leveque: Subcutaneous Administration of Anticancer Agents. Anticancer Research 34: 1579-1586, 2014
   
5. M. Franken et al: Potential cost savings owing to the route of administration of oncology drugs: a microcosting study of intravenous and subcutaneous administration of trastuzumab and rituximab in the Netherlands. Anticancer Drugs. Sep:29(8): 791-801, 2018